هزاره اطلاع رسانی..............( Information Mellinium)

این وبلاگ در حوزه کتابداری و اطلاع رسانی، الگوی سایبرنتیک و مدیریت کتابخانه های دانشگاهی فعالیت می کند(وعلاقمند به فعالیت در رشته های مربوط مثل علوم رایانه٬ برنامه نویسی و...

هزاره اطلاع رسانی..............( Information Mellinium)

این وبلاگ در حوزه کتابداری و اطلاع رسانی، الگوی سایبرنتیک و مدیریت کتابخانه های دانشگاهی فعالیت می کند(وعلاقمند به فعالیت در رشته های مربوط مثل علوم رایانه٬ برنامه نویسی و...

چرا کتابخانه های عمومی بخصوص شهرهای کوچک خلوت شده است؟

چرا کتابخانه های عمومی بخصوص شهرهای کوچک خلوت شده است؟


چند روز پیش در حال وب گردی و سرزدن به وبلاگ های کتابداری بودم با طرح این سئوال از سوی یکی از اساتید مواجه شدم   با این عنوان :چرا اغلب کتابخانه های عمومی بخصوص در شهرستانهای کوچک انقدر خلوت شدند؟ با توجه به اینکه در قالب یادداشت نمی شد پاسخی ارائه کنم در اینجا به آن پرداختم شاید با هم فکری دوستان بتوانیم موضوع را بازتر و دلایل این بحران کمبود مراجعان به کتابخانه ها را شناسایی نمود. در ادامه به برخی از دلایل و زمینه های ایجاد این بحران اشاره می شود.

اینکه چرا کتابخانه های عمومی در این برهه زمانی خلوت شده است دلایل متعددی می توان فرض نمود. که برخی از گذشته بوده اند و امروز نمود بیشتری داشته اند و برخی حاصل تغییرات و تحولات در حوزه های فن آوری های نوین است که باعث بوجود آمدن این وضعیت شده است اما در هر حال به نظر بنده برخی از عوامل این روند و کمبود مراجعان عبارتند از:
1. کاهش جمعیت:
در زمانی که ما مشغول تحصیل بودیم یادتان می آمد به خصوص با نزدیک شدن به کنکور چقدر از زمان خود را در کتابخانه ها صرف می کردیم و هدف از مراجعه به کتابخانه  استفاده از سالن مطالعه بود که ناخودآگاه از بخش های دیگر کتابخانه استفاده می شد. کاهش جمعیت و بروز پدیده تک فرزندی یکی از دلایل کاهش جمعیت محصلان و دانشجویان و به  تبع آن کاهش مراجعان کتابخانه می تواند یکی از دلایل مهم باشد.
2. سطح پایین مطالعات آزاد در ایران
در کنار کاهش جمعیت می بینیم عاملی دیگری که به این رویه دامن زده است همین  سطح پایین مطالعه در ایران است که هر روز با توجه به عوامل مختلف اقتصادی، فرهنگی و ... و در کنار آن فن آوری های نوین باعث شده که دیگر کتابخوانی باقی نماند که نیاز به مراجعه به کتابخانه باشد. در باب صحبت از عامل و سطح مطالعه صحبت های و نوشتار بسیاری به میان آمده است اما تا این مساله حل نشود ما در آینده شاهد وجود کتابخانه های فرمایشی و خالی از مشتری است.
3. ورود فن آوری های نوین:
با نگاهی به گذشته به خصوص دهه 60 و 70 که خبری از ورود فن آوری های نوین مثل رایانه های شخصی، لپ تاب، تبلت، شبکه جهان گستر وب نبود تنها سرگرمی جوانان و افراد آن روزگار تلویزیون که آن هم عصر و شب پخش می شد و بازی های گروهی بود اگر کسی کمی اهل مطالعه بود بهترین مکان برای گذرندان وقت و تفریح و مطالعه کتابخانه بود اما امروز با ورود فناوری های نوین و گسترش استفاده آن در تمامی عرصه ها بیشتر افراد ترجیح می دهند از ساده ترین راه ها و ابزارها استفاده نمایند. وجود شبکه جهانی وب و رقیب سرسخت کتابخانه ها که نه تنها به خوبی توانست در بین مردم جا بیافتد و توانست رقیب خود یعنی کتابخانه ها را از میدان بیرون کند دیگر مراجعه کننده مجبور نیست برای مطلبی از خانه خارج و مسافت و زمانی را صرف کند در خانه از طریق گوشی هوشمند یا رایانه خود وارد دنیایی از اطلاعات می شود و به قول خود هرآنچه بخواهد می تواند مطلب و سرگرمی بدست آورد. وب امروز تنها وسیله مطالعه نیست بلکه وسیله ای تفریحی، بازی و سرگرمی شده است تا جایی که دانشمندان به نتایج گسترش و استفاده بی رویه و بدون حد و مرز آن توسط خانواده ها گوشزد کرده اند.
4. مهجور بودن کتابخانه ها.
همان طور که در قسمت قبلی به آن اشاره شده ورود فناوری های نوین از طرفی و بروز نشدن کتابخانه ها و کتابداران به این ابزار فن آوری ها و یا استفاده صحیح و به موقع باعث شد که کتابخانه ها به گوشه رانده شوند و عملا از گردونه رقابت کم کم کنار زده شوند. مقصود از مجهز نشدن به این معنی نیست که از این فناوری ها هیچ گونه استفاده ای در کتابخانه ها نشده است اما این بدان معنا است که کتابخانه ها موقعت خود را در محیط مجازی محکم و گسترش نداده اند که این نیز می تواند دلایل مختلفی داشته باشد که ممکن است به کتابدار یا متولیان امر بستگی داشته باشد.
5. در اختیار نداشتن ابزار تبلیغات
شاید بتوان به جرأت بتوان گفت کتابخانه ها جزء نادر سازمانهای اجتماعی هستند که مسئول پرورش نسل آینده و خودآموزی مادام العمر هستند اما از داشتن ابزار تبلیغات رسانه ای ملی محروم هستند به عنوان نمونه در هفته کتاب و کتابخوانی به همه نویسنده، پژوهشگر، معلم، دانش آموز و دانشجو و ... اشاره می شود اما از باب کتابخانه و کتابدار سخنی به میان نمیاید اگر سخنی هم زده شود جنبه کریشه ای آن بیشتر است باید کتاب و کتابخانه در رسانه های ملی به گونه تبلیغ شود که ایجاد انگیزه و شوق استفاده از آن را در مردم بیشتر کند همچنان که انتظار می رفت با افزایش بسیار زیاد قیمت کتاب در این چند سال اخیر بر میزان مراجعان کتابخانه بیشتر شود اما نتیجه برعکس شد و پیش بینی ها چیز دیگری را می گویند.
با امید روزی که همه ما شاهد جایگاه واقعی کتابخانه  به معنای واقعی نه تنها در یک مکان حقیقی بلکه حتی در محیطی مجازی به صورت زنده و فعال باشیم

علی اکبر سرپرست

نظرات 0 + ارسال نظر
برای نمایش آواتار خود در این وبلاگ در سایت Gravatar.com ثبت نام کنید. (راهنما)
ایمیل شما بعد از ثبت نمایش داده نخواهد شد