گزارش سفر اعضای شورای کتاب کودک به سه کشور کانادا، اسپانیا و کره

اعضای شورای کتاب کودک گزارش های بازدید از کتابخانه های کانادا، شرکت در سی و دومین کنگره بین‌المللی ادبیات کودک  IBBY  با موضوع توانمندی اقلیتها و شرکت در جشنواره صلح جزیره نامی را در نشستی با عنوان  «سه گزارش از سه قاره» ارائه کردند.  

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری کتابداری و اطلاع رسانی ایران (لیزنا)، نشستی با عنوان «سه گزارش از سه قاره» روز سه شنبه مورخ 4 آبان 1389، در کتابخانه تحقیقاتی شورای کتاب کودک، با حضور اعضای شرکت کننده در این سه سفر تشکیل شد.


این نشست، در ساعت 16 با صحبتهای نوش آفرین انصاری، دبیر شورای کتاب کودک آغاز شد.

وی ضمن خوش آمد گویی به حاضران در نشست، به معرفی اعضای شرکت کننده در سفر پرداخت و از مهرناز خراسانچی، رئیس کتابخانه حسینیه ارشاد دعوت کرد تا گزارش سفر خود را در بازدید از کتابخانه های کانادا برای شرکت کنندگان در جلسه توضیح دهد.

خراسانچی، در ابتدا به معماری این کتابخانه ها اشاره کرد و گفت: کتابخانه مرجع تورنتو دارای معماری بسیار جالبی بود و دسترسی به طبقات به راحتی امکان پذیر بود. راهنماهای موضوعی در کنار آسانسور وجود داشت و مراجعان را به طبقات و موضوعات مورد نیاز هدایت می کرد.

وی در ادامه افزود: از نظر امکانات رفاهی دیگر می توان به فضای سبز محوطه بیرونی ساختمان کتابخانه و سیستم مدار بسته اشاره کرد؛ همینطور تمام سطوح داخلی سالن کتابخانه موکت شده بود.

سپس خراسانچی، با اشاره به دیدگاه خود در اداره کتابخانه ها و حوزه کتابداری، اظهار داشت: در کتابخانه های تورنتو غرفه هایی به صورت قفسه های موضوعی وجود داشت که در حوزه موضوعات مختلف به نمایش گذاشته شده بودند. همینطور در کنار در ورودی نیازی به تحویل کیف نبود و مسائل امنیتی در هنگام خروج توسط کتابداری انجام می شد.

وی به توضیح درباره طبقات ساختمان کتابخانه پرداخت و گفت: در طبقه زیرین همکف، بخش نشریات کتابخانه قرار داشت و مجموعه ای با بیش از 3000 عنوان مجله و روزنامه منابع این کتابخانه را تشکیل می داد که در بین این نشریات روزنامه های ایرانی نیز به چشم می خورد. این نشریات به مدت سه ماه در آرشیو موقت نگهداری، و سپس از آن ها میکروفیلم و نسخه دیجیتالی تهیه می شد.

مهرناز خراسانچی، ضمن اشاره به بخش انفورماتیک، بیان نمود: بخشی هم برای جستجو های رایانه ای وجود داشت. در این بخش، سیستم هایی وجود داشت که با لیبلهای سبز رنگ مشخص شده بودند که نشان دهنده ی رزرو میز توسط کاربران بود و می توانستند در مدت زمان مشخص با نام کاربری و کلمه عبور ویژه از منابع استفاده نمایند. همچنین در این بخش، به منظور آموزش کاربرد نرم افزار برای مراجعانی که نیاز به این برنامه ها داشتند کلاسهایی ترتیب داده شده بود و مراجعان می توانستند با پرداخت هزینه از این کلاسها بهره مند شوند.

وی تاکید کرد: در طبقات دوم، سوم، چهارم و پنجم این کتابخانه منابع به شکل موضوعی طبقه بندی شده است. طبقه دوم شامل موضوعات مذهب، ادبیات، تاریخ، جغرافیا، هنر و اطلاعات دولتی و حقوقی بود.

مهرناز خراسانچی دلیل نامگذاری کتابخانه تورنتو به عنوان کتابخانه مرجع را اینگونه بیان کرد: کتابخانه تورنتو بالغ بر چهار و نیم میلیون منبع دارد که بیشتر منابع این کتابخانه برای مراجعان قابل امانت نیستند و فقط در محیط کتابخانه قادر به مطالعه و استفاده از آنها هستند و تعدادی از منابع که علامت سبز رنگ در روی آنها مشخص شده بود قابل امانت به مراجعه کنندگان بود.

وی در ادامه ی ارائه ی گزارش سفر گفت: در طبقه چهارم مجموعه های خاص و مربوط به منابع نسب شناسی و نشریه ها ی صحافی شده نگهداری می شد. با توجه به اینکه شهر تورنتو با وجود قدمت کمتر از 300 سال، بخش شجره شناسی مفصلی دارد، فایل هایی برای هر شهروند که اطلاعات او در اداره ثبت شهر تورنتو وارد شده بود در کتابخانه نیز ثبت می کرد و شخص با مراجعه به کتابخانه می توانست شجره نامه خود را کامل کند.

وی اظهار داشت: یکی از موارد خاص در این کتابخانه، استفاده از لیبلهای مختلف در اندازه ها و سایزهای متفاوت بود که نظم مشخصی نداشت و حتی برخی از منابع فاقد لیبل بودند و فقط بر اساس موضوع در قفسه قرار گرفته بودند.

خراسانچی به توصیف طبقه آخر این کتابخانه نیز اشاره کرد و گفت: در طبقه پنجم، منابع موضوعات هنرهای اجرایی و زبان های مختلف نگهداری می شود. همچنین در این قسمت بیش از 2300 عنوان کتاب فارسی موجود بود که زمینه های موضوعی مختلفی داشتند.

وی در ادامه به سه کتابخانه دیگر از کشور کانادا اشاره کرد و گفت: کتابخانه Lillian H.Smith، کتابخانه Yorkville و کتابخانه دانشکده پزشکی از دیگر کتابخانه های این کشور بودند که به صورت اجمالی به بررسی ساختمان و منابع هر کدام خواهیم پرداخت.

وی گفت: کتابخانه Lillian H.Smith،که بزرگترین مجموعه های ادبیات دنیا را در خود جا داده است. این کتابخانه در سه طبقه که یک طبقه مربوط به ادبیات گروه کودکان است احداث شده و بخش کودک در دو مجموعه مصور و غیر مصور به صورت مفصل در این مجموعه نگهداری می شود.

طبقه دوم، مجموعه ای از ادبیات بزرگسالان را شامل می شود و از قدیمیترین نسخه تا جدیدترین نسخه های مربوط به این حوزه  که در تمام دنیا به چاپ رسیده را در خود جا داده است و نسخه های قدیمی در جعبه هایی نگهداری می شوند.

طبقه سوم مجموعه خاصی در حوزه ادبیات کودک نگهداری می شود.

سپس مهرناز خراسانچی به دومین کتابخانه نیز اشاره کرد و گفت: کتابخانه دیگر، کتابخانه Yorkville است. به دلیل بحث RFID در کتابخانه های هوشمند از این کتابخانه بازدید شد. بخش کودک و نوجوان این کتابخانه بسیار جالب و دیدنی بود. اتاقی برای تئاتر ایجاد شده بود و از مجموعه تئاتر کودکان از هر موضوع 6 تا 7 نسخه در این مکان نگهداری می شد و کودکان می توانستند به صورت گروهی مطالعه و به اجرای داستانها بپردازند. در واقع یک نوع آموزش مهارت های بازی و تئاتر به کودکان داده می شد.

وی در ادامه افزود: جلساتی با مدیران دپارتمانهای خدمات فنی، نسخ خطی، کتابخانه های دیجیتال و آرشیو صورت گرفت که مسئولیت اداره  99 کتابخانه عمومی تورنتو با این اعضا بود. در بخش خدمات فنی این کتابخانه به صورت هفتگی 12000 جلد کتاب برای فهرستنویسی و آماده سازی وارد و خارج می شود. کتابهای فارسی نیز یکی از منابع این کتابخانه بود که به صورت ماهانه وارد مجموعه می گردد. موضوع قابل توجه در تهیه منابع این بود که هر کتابخانه بر اساس مراجعه کننده و استفاده کنندگان مجموعه می تواند نسبت به تهیه منابع مورد نیاز اقدام کند و تقاضا بدهد.

خراسانچی به یکی ازکتابخانه های دانشکده ای کشور کانادا اشاره کرد و گفت: کتابخانه دانشکده پزشکی تورنتو ، از نظر معماری، چشم انداز و نور بسیار حائز اهمیت بود. یکی از کارهای جالب این کتابخانه تهیه لوح یادبود برای افرادی است که به هر نحوی کمک مالی به مجموعه داشتند.

در ادامه این نشست، نوش آفرین انصاری به سفر اسپانیا اشاره کرد و از ندا موحدی پور ، دعوت کرد تا درباره جزئیات سفر توضیحاتی را به حاضران در جلسه ارائه دهد.

ندا موحدی پور گفت: سفر به شهر سانتیاگو دو کامپوستلا، یکی از شهرهای کشور اسپانیا، به منظور شرکت در سی و دومین کنگره بین‌المللی ادبیات کودک  IBBY  با موضوع توانمندی اقلیتها، با همراهی نوش آفرین انصاری و جمعی دیگر از اعضا صورت گرفت.

وی در ابتدا به موقعیت شهر اشاره کرد و گفت: این شهر بخش خودمختار شهر گالیشیا در اسپانیا می باشد و به عنوان مسیر زیارتی مهم قرن نهم مقصد زایران بسیاری از کشورها است. این شهر در سال 1985 از طرف یونسکو به عنوان میراث جهانی معین شد و توسط شهردار و شورای شهر اداره می شود. جمعیت آن در سال 2009 ، 95000 نفر بود که در ده سال اخیر به 30 در صد افزایش یافته است.

موحدی پور در ادامه افزود: موضوع اصلی کنفرانس، بحث اقلیت ها بود. گویش، فرهنگ، مذاهب و آدابی که هر یک جایگاهی دارند و باید به آنها پرداخته شود و اکثریت نیز به آن توجه کنند. اولین ماموریت IBBY با توجه به اظهار خود سازمان ترویج، تقویت فهم بین المللی از طریق کتابهای کودک و در دسترس قرار دادن این کتابها در اختیار کودکان است.

وی تاکید کرد: شورای کتاب کودک ایران، علاوه بر بررسی که یکی از نکات کلیدی این چرخه است باید این توانایی را نیز داشته باشد که ناشران و نویسندگان و تصویرگران را از  اندیشیدن و بسیاری از تصمیم گیری های سازنده غنی سازد.

در ادامه ملیحه پیشداد، سخنان خود را تحت عنوان «اشکها و لبخندها» ؛ابراز کرد. وی به سفر اسپانیا و به برخی از اتفاق های تلخ و شیرین افراد در سفر اشاره کرد.

سوری مرتضایی فرد، یکی دیگر از مسافران اسپانیا درباره گزارش سفر خود اینگونه اظهار کرد: موضوع کنگره همانطور که توسط دوستان اشاره شد در باره اقوام و اقلیت ها بود که از تمام جوانب مورد بررسی قرار گرفت. کل حاضرین در کنفرانس، حدود 600 نفر بودند و از 70 شاخه ملی  IBBY نمایندگانی حضور داشتند. در میان آنها، از 19 کشور تنها یک نماینده حضور داشت، اسپانیا با بیشترین شرکت کننده در جایگاه اول و امریکا نیز با 52 نفر شرکت کننده در ردیف دوم حاضران در کنگره به شمار می رفتند.

مرتضایی فرد به معرفی جلسات مختلف کنگره پرداخت و اظهار داشت: از 9 سپتامبر اولین جلسات کنگره تشکیل شد که در دو نوبت صبح و بعد از ظهر برگزار می شد.

وی افزود: جلسات صبح از ساعت 9:30 تا 12:30 در دو بخش و جلسات بعد از ظهر نیز از ساعت 14:30 تا 18:30 که گاهی جلسات بعد از ظهر تا زمان صرف شام نیز ادامه پیدا می کرد، تشکیل می شدند.

محل برگزاری اجلاس ساختمانی دو طبقه بود، طبقه همکف شامل دو سالن که مجهز به پروژکتور و سیستم ترجمه همزمان، که در این طبقه فضاهایی نیز برای پذیرایی و برپایی نمایشگاه ایجاد شده بود. در نمایشگاه اسپانسر های برگزار کننده کنگره که اکثرا ناشران بودند حضور داشتند و محصولات خود را به معرض نمایش گذاشته بودند. از طرفی نویسندگان و تصویرگران اسپانیایی نیز آثار خود را در این نمایشگاه عرضه کرده بودند.

وی افزود: در طبقه دوم این ساختمان اتاقهایی برای برنامه های بعد از ظهر تدارک دیده شده بود. در ورودی سالن، کشور انگلیس که برگزار کننده سال بعد این کنگره بود حضور داشت و در واقع میزبان سال آینده IBBY به شمار می رود، پوستر ها و راهنماهای مربوط به کشور خود را به نمایش گذاشته بود.

مرتضایی فرد به برنامه های اجرا شده اشاره کرد و گفت: برنامه های صبح؛ برنامه های عمومی بودند که شامل قصه گویی و صحبت درباره تعلیم و تربیت و ... می شدند. بخش دوم برنامه ها از حجم و تنوع بیشتری برخوردار بود. از جمله این برنامه ها؛ صحبت درباره نویسنده ها و ادبیات بومی و شناخت اقلیتها، بینش های متفاوت در توانمندی اقلیتها، سواد آموزی کودکان کار و خیابان، workshop  برای بزرگسالان بود.

وی در ادامه ی ارائه ی گزارش خود گفت: برنامه بعد از ظهر نیز در دو بخش بود که اولی از ساعت 14:30 تا 15:30 و در بین دو بخش پذیرایی صورت می گرفت و ادامه برنامه از ساعت 16 تا 17:30 شروع می شد. بیشتر بحثهایی که در ساعت اول به آنها پرداخته شد شامل: روایت شفاهی از اقلیتهایی که فاقد ادبیات نوشتاری، مراکز پژوهش و ترویج خواندن، کارگاهی درباره کتابهای تصویری لمسی، تصویر رسانه ای برای تصویر اقلیتها، دختران اقلیت هستند یا اکثریت، اقلیت های زبانی، خواندن و خوانندگان با نیاز های ویژه، workshop با عنوان نشر کتاب، و تشکیل نشستی با حضور کتابداران از کشورهای مختلف و همچنین بحثی با موضوع تریبون آزاد برای IBBY می شد. در نوبت دوم که مفصلتر از بخش اول بود، در هر کدام از 6 اتاق حدود 6 سخنرانی انجام می گرفت. و در یکی از این سخنرانی ها، آقای کاشفی و خانم فخریان در باره اقلیتها صحبت کردند. که همه افراد شرکت کننده از طرف شورا در این سخنرانی حضور داشتند. به این ترتیب هر روز حدود 23 سخنرانی انجام می شد. و موضوع این سخنرانی ها درباره موقعیت جنسیتی، شعر و تصویر، روایت شفاهی زبانی و فرهنگی در رابطه با تئاتر، ترویج خواندن، کمیک ها و سینما و تصویر، اقلیت های فرهنگی و زبانی، ترجمه و تصویر در باره اقلیتها بود.

وی در پایان صحبتهایش گفت: بخش سوم این کنگره که از ساعت 18 به بعد آغاز می شد شامل مراسم اهدای دیپلم افتخار در شب اول بود و خانم نظرآهاری نیز یکی از دریافت کنندگان این دیپلم بودند، در شب دوم معرفی فعالیت گروهی که در ترویج خواندن فعالیت داشتند صورت گرفت  و با اهدای جوایز پایان یافت، در شب سوم  که مراسم اهدای جایزه به خانم انصاری نیز در این روز انجام شد از طرف کنگره ایشان به عنوان عضو افتخاری جلسه اعلام شدند و لوح یادبودی از طرف IBBYدریافت کردند در همین شب اهدای جوایز برندگان هانس کریستین اندرسن نیز به نویسندگان و تصویرگران برتر اهدا شد و در شب چهارم نیز اختتامیه برنامه صورت گرفت.

در ادامه نشست سه گزارش از سه قاره، نوش آفرین انصاری، به حضور زهره قائینی، رئیس هیأت داوران جایزه اندرسن اشاره کرد و از او دعوت کرد تا توضیحات بیشتری را در این باره به حاضران در جلسه ارائه دهد.

زهره قائینی گفت: در برنامه اهدای جایزه، هدف فقط معرفی آثار برگزیده نویسندگان و تصویرگران نبود و کار اصلی شناساندن وضعیت زندگی کودکان جهان و نقش اینگونه کتابها در کتاب درمانی برای کودکان آسیب دیده از این حوادث است.

وی به صحبتهای خود به عنوان رئیس هیأت داوران در کنگره IBBY که برای اهدای جایزه اندرسن شرکت داشت اشاره کرد و گفت: در این برنامه که  حدود 8 دقیقه با ارائه اسلایدهایی در کنگره انجام شد، دو نفر از نویسندگان و تصویرگران کودک به ترتیب با نامهای دیوید آلموند و یوتا باور معرفی و جزء برترین تصویرگران و نویسندگان این دوره جایزه اندرسن شناخته شدند.

قائینی در این صحبتها به صدماتی که جنگ، فقر، خشونت و بی خانمانی برای کودکان متحمل می شود  صحبت کرد و اظهار داشت: همیشه کودکان در جهان امروز در سراسر دنیا همچنان قربانی حوادث طبیعی و بیشتر حوادث ساخته دست بشر می شوند.

وی افزود: این کودکان در اثر اختلافات قومی در آفریقا و آسیا، جنگ افغانستان و عراق و ناآرامی های اجتماعی در آمریکای لاتین جان خود را از دست می دهند. این در حالی است که ساکنین جزیره کوچک ادبیات کودکان قادر به جلوگیری از این فجایع نیستند ولی با پشتیبانی از مطالعه کودکان می توانند به کودکان آرامش بخشند. و اساسا کار جز با حضور نویسندگان و هنرمندانی که با تصویرگری خود به کودکان امید می دهند میسر نمی شود.

وی با این مقدمه گفت: یکی از این هنرمندان، دیوید آلموند، نویسنده داستانهایی برای کودکان و در حمایت از آنها است. آلموند با قرار دادن روشنایی در برابر تاریکی و یوتا باور با به تصویر کشیدن مشکلات کودکان و پاسخ دادن به این مشکلات، امید و زندگی را در کودکان بارور می کنند.

در ادامه نوش آفرین انصاری، از خانم عرفان نظر آهاری دعوت کرد تا صحبتهای خود را درباره گزارش سفر به کره جنوبی، که سومین سفر شورایی اعضای شورای کتاب کودک بود را برای حاضران ارائه دهد.

نظرآهاری گزارش خود را با همکاری علی بوذری، که ایشان به همراه خانم انصاری در سفر کره حضور داشتند، به صورت تصویری ارائه کرد و گفت: تمام برنامه های این کنگره که با موضوع صلح و با حضور 22 نویسنده و تصویرگر از 22 کشور در جزیره نامی برگزار شد.

این جزیره که در اثر ساخت سد ایجاد شده، توسط فرماندار جزیره، آقای کانگ(kang)، به مرکز فرهنگی توریستی تبدیل شده است و تمام کارهای طراحی و نقشه ساخت محوطه ها، درختکاری با همکاری کارشناسان و ذوق هنری ایشان صورت گرفته است.

وی در ادامه افزود: دبیر برنامه خانم سوزانا اوه و آقای کانگ هر دو مجریان اصلی برنامه بودند و نمایشگاه را با کیک برنج طولانی که تمام مدعوین جلسه در دست داشتند افتتاح کردند و بچه ها شعر خوش آمد گویی را برای مهمانان خواندند.

نظر آهاری در ادامه نیز به توضیح تصاویر مربوط به جزیره پرداخت و اظهار کرد: داستانها و تصاویر مربوط به هر نویسنده به صورت تابلو های بزرگ در مسیر عبوری از میان جنگل نصب شده بودند و کسانی که از مسیر عبور می کردند می توانستند این داستانهای مصور را نیز مطالعه کنند. در بین درختان جنگل چترهایی به صورت وارونه آویزان شده بود و تمام مسیر با المان های کودکانه طراحی شده بودند. وجود نمایشگاهها و سالنهای مختلف و کلبه هایی برای مطالعه کتاب از دیگر جاذبه های این برنامه بود.

در ادامه علی بوذری نیز تصاویر گزارش سفر را توضیح داد و گفت: جلسات نقاشی با کودکان کره ای تشکیل شد و شبی نیز در آتلیه آقای گانگ workshop برای تصویرگران ترتیب داده شد و در این بخش فقط تصویرگران می توانستند شرکت کنند.

وی افزود: در مدت اقامت در شهر سئول از موزه های این شهر نیز بازدید شد که همه این موزه ها مکان هایی نیز برای کودکان داشتند و کودکان می توانستند از نزدیک با تاریخ  و شیوه زندگی گذشتگان کشورشان آشنا شوند.

نشست «سه گزارش از سه قاره» شورای کتاب کودک واقع در خیابان فلسطین، خیابان ابوریحان، خیابان نظری، شماره 31 در ساعت 19 به پایان رسید.

خبرنگار: سمیه مردمی

    

 

منبع: http://www.lisna.ir/index.php?option=com_content&view=article&id=3359:1389-08-05-18-58-07&catid=3:main 

 

با تشکر از گلاره بخاطر ارسال خبر